poniedziałek, 21 listopada 2016

o przedszkolu od wewnątrz, cz.1

minęło już prawie pół roku, od kiedy rozpoczęłam praktykę, a potem pracę w norweskim przedszkolu. pół roku absolutnego szaleństwa i życiowej zmiany. pół roku zanurzenia w języku norweskim. pół roku zanurzenia w świecie dzieci, z mglistym wspomnieniem dorosłej sali szkoleniowej. pół roku - jest dobrze. 

pamiętam, że tuż po praktyce miałam taki pomysł na opisanie tego, co się dzieje, z perspektywy obserwatorki właśnie (choć obserwacja była zdecydowanie uczestnicząca). ale w międzyczasie wpadłam po uszy i piszę teraz.

jak wygląda norweskie przedszkole od środka?

1. pracujemy w podziale na dwie duże bazy, dzieci duże i małe. w każdej z nich dodatkowo funkcjonuje podział na dwie oddziały (avdeling)
2. dzieci duże to te, które rocznikowo (w momencie rozpoczęcia roku przedszkolnego) mają 3-5 lat. 
3. małe dzieci mają od 10 miesięcy/roku do 2 lat.

Pracuję od początku z dużymi dziećmi, co było propozycją szefowej, żebym mogła szlifować język (permanentnie). 

4. grupa dużych dzieci to 18 osób dziecięcych i 3 dorosłe. 
5. grupa małych dzieci to 12 osób dziecięcych i 4 dorosłe.

nie wiem, czy to jest standard absolutny, bo moje przedszkole jest prywatnym, ale z obserwacji dwóch przedszkoli w roli matki oraz opowieści wynika, że tak jest. 

(właśnie zaczęłam się zastanawiać, ile z tych rzeczy napisałam 3 lata temu, kiedy Maciek zaczął norweskie przedszkole, ale może jednak się nie powtarzam, teraz perspektywę mam zupełnie inną)

6. w każdej grupie musi pracować jedna osoba z wykształceniem pedagogicznym, to tzw. pedagogisk leder (lider/ka pedagogiczny/a), która jest odpowiedzialna za ogarnianie wszystkiego, realizację planu rocznego przedszkola, a także realizowanie zapisów dokumentów krajowych, z których zasadniczy to "Rammeplan for barnehagens innhold og oppgaver" ("Plan ramowy dotyczący zadań i treści przedszkola", czyli taka nasza podstawa programowa). pozostałe dwie osoby to "barnehageassistent" lub "barnehagemedarbeider". ja pracuję na razie na stanowisku asystenckim, ale kto wie, kto wie... pilnie obserwuję, co robi (i co musi robić) osoba, która pracuje jako pedagożka. osoby, które pracują na stanowiskach asystenckich, nie muszą mieć żadnego wykształcenia kierunkowego, od niedawna obowiązuje wymóg posiadania egzaminu językowego Norskprøve 3 dla osób pochodzących spoza Norwegii. 

7. pracujemy na trzy zmiany, od 7:30 do 15:00 (tidligvakt), od 8:30 do 16:00 (mellomvakt) i od 9:30 do 17:00 (seinvakt). takie godziny otwarcia przedszkoli, 7:30 - 17:00, to też tutejszy standard. 

8. jak wynika z poprzedniego punktu, pracujemy 7,5 h, w tym 30 minut przerwy (ale takiej, że musimy być na miejscu, w każdej chwili dostępni w razie awarii).

9. nigdy nie pada pytanie, czy idziemy na dwór. pada pytanie "co ubieramy?" :) wiedziałam, że norweskie dzieci spędzają dużo czasu na dworze, prałam te nieszczęsne ubrania codziennie, nienawidząc błotnej jesieni, ale jednocześnie nie zdawałam sobie sprawy, że to po prostu rutyna, taka jak posiłek czy mycie rąk. na placu zabaw dbamy o to, żeby dzieci nie zrobiły sobie krzywdy, natomiast pływanie w kałuży i taplanie się w błocie to absolutnie standardowe zabawy. w lecie spędzamy tam czas od 11 do 17, jemy na dworze. teraz, w okresie jesienno-zimowym, dzieciaki szybciej marzną, więc wracamy jeszcze do wnętrza. 

10. raz w tygodniu mamy dzień wycieczkowy (tak było też u Maćka, tak jest również u Igi w przedszkolu). wtedy dzieci muszą mieć ze sobą plecak, drugie śniadanie (matpakke), wodę (a zimą "kakałko" w termosie) oraz podkładkę pod pupę (sitteunderlag). na wycieczki chodzimy do lasu, nad jeziorko, które w zasadzie też jest w lesie, czasem do małego lasku, bo tam obok dużo trawy do biegania i gry w piłkę. czasem też na stok narciarski (spoko, tylko do połowy). o wycieczkach napiszę wkrótce osobnego posta, bo już widzę, że materiału jest sporo. 

11. jak wspominałam na początku, w moim przedszkolu w części dla starszych dzieci funkcjonują równolegle dwa oddziały, w ramach których współpracujemy, pomagamy sobie, mamy też wspólną kuchnię. podczas spotkań personelu danego oddziału (raz w tygodniu, 45 minut) opiekujemy się nawzajem swoimi dziećmi. raz w tygodniu dużą część dnia spędzamy w grupach wiekowych, przekrojowo z obu oddziałów. 5-latki mają wtedy zajęcia dosłownie PRZED-SZKOLNE, trochę z zeszytem ćwiczeń, dużo z różnymi innymi materiałami. 4-latki i 3-latki mają swoje zajęcia, w naszym przypadku są to wycieczki i zajęcia plastyczne. 

12. jedzenie w przedszkolu - otóż w norweskich przedszkolach ciepłe obiady pojawiają się z rzadka, co - jak wiem - jest szokiem kulturowym dla wielu polskich rodziców. w większości przedszkoli jest tak, że dziecko przynosi do przedszkola drugie śniadanie i butelkę z wodą, i te rzeczy zjada ok. 15.00. dzieci przychodzą do przedszkola po śniadaniu lub jedzą śniadanie w przedszkolu, i wtedy powinny mieć jeszcze drugą, a raczej pierwszą - matpakkę (pakę z jedzeniem). i jest jeszcze jedzenie ok. 11-12, które zwykle zapewnia przedszkole (to piszę na podstawie doświadczeń z przedszkoli moich dzieci). w dniu wycieczkowym dzieci mają dwie matpakki, jedna czeka w plecaku i idzie na wycieczkę, gdzie ulega konsumpcji. 
w przedszkolu, w którym pracuję, sprawy mają się nieco inaczej. otóż na co dzień dzieci nie noszą jedzenia, biorą je tylko na wycieczki, a całą resztę zapewnia przedszkole. raz w tygodniu przygotowujemy ciepłe jedzenie sami - to zawsze coś prostego, zupa pomidorowa z makaronem, kasza (grøt) z cynamonem i rodzynkami, paluszki rybne albo fiskekaker - to typowo norweskie jedzenie, placuszki/kotlety z masy rybnej. nie sądzę, żeby to jedzenie, jak widać, w typie fast-food, było niezwykle zdrowe, no ale jest ciepłe. i raz w tygodniu korzystamy z usług firmy cateringowej, która przygotowuje ciepłe jedzenie dla przedszkoli. 
wiem, że ciepłe posiłki są też przygotowywane w państwowych przedszkolach, dyrektorka przedszkola Igi zadeklarowała na przykład, że jej celem jest 5 ciepłych posiłków w tygodniu (w tej chwili to jest 1 lub 2 razy).

dobrze, kończę już tego posta, przypomina mi się milion kolejnych rzeczy, zostawię je sobie na później :)
zauważyłam, że piszę poemat dygresyjny, mnóstwo nawiasów, jeśli tego nie da się czytać, proszę dać mi znać.